Türkiye’de mevcut iyot eksikliğinden dolayı tiroid hastalığı (Guatr) sık görülmektedir. Bu nedenle tiroid rahatsızlığını en sık izlenen ek bulgusu gözde çıkmaktadır. Gözde çıkıklık, çift görme ve körlüğe kadar gidebilen guatra bağlı göz tutulumu tiroidoftalmopati (Gravesoftalmopati) olarak tanımlanır. Tiroid bezinin sıklıkla fazla çalışması (zehirli guatr), daha nadiren tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi) veya Haşimato tiroiditi nedeniyle göz tutulumu olabilir. Gözde bulgular üst göz kapağında açılma, göz çıkıklığı (ekzoftalmus), çift görme, göz siniri tutulumu ve körlük izlenebilir. Göz çıkıklığı nedeniyle gece uyurken ve daha ileri dönemlerde gün içinde de gözün kapanamaması nedeniyle gözde kuruma ve korneada erimeler izlenebilir. Gözün bu tablosunda sebep gözün arkasında orbitada (göz çukuru) ödem, gözü hareket ettiren kaslarda şişlik ve göz sinirinde ezilmedir. Bu hastalıktiroid bezinin çalışmasındaki bozukluğun oluşturduğu kilo kaybı, ellerde titreme, sinirlilik hali gibi bulguların ortaya çıkmasından sonra ortaya çıkabildiği gibi, göz bulguları tiroid hastalığından önce de çıkabilir.
Birçok hastanın tiroid hastası olduğu gözlerinde çıkıklık çıkması üzerine anlaşılabilmektedir. Bu hastalıkta erken dönemde gözlerde kızarıklık, sabahları kapak şişliği ve kapak ödemi izlenirken, daha geç dönemde gözde çıkıklık ve görme kaybı gelişebilir. İleri dönemde körlük oluşabilir. Bu olgularda erken tedavi gözün çıkmasını engelleyebilir. Erken dönemde tiroid testlerinin düzeltilmesi, sigaranın bırakılması ve basit göz damaları önerilirken, ciddi olgularda kortizon tedavisi gerekebilir. Bu tedavi damardan uygulanan bir protokoldür. Geç dönemde gözün çıkması engellenemez ise gözün tekrar yerine oturtulması için orbitadekompesyonu uygulanır. Geç dönemde verilen kortizon gözü yerine oturtmakta faydasız ve kullanımı da gereksiz olup, kortizonun yan etkilerinden başka bir getirisi yoktur. Ne zaman kortizon ile ilaç tedavisi, ne zaman cerrahi dekompresyon uygulanacağına konuda tecrübeli oküloplastik cerrahın muayenesi ile karar verilmelidir. Orbitadekompresyonu genel anestezi altında yapılan bir cerrahidir. Gözün etrafındaki kemik yapıların alınması ve orbita içindeki artmış yağ dokusunun alınmasını içeren bir cerrahidir.
Dr. Onur Konuk’a Tiroid oftalmopatide göz çıkıklığı tedavisi ve orbitadekompresyonu ile ilgili en sık sorulan 3 soru:
1. Gözlerimde tiroide bağlı göz çıkıklığı mevcut. Gözlerimi yeniden eski haline getirmek mümkün mü?
Gözlerinizde tiroide bağlı bulgular kapak açıklığı, gözde çıkıklık, çift görme ve görme azalması olabilir. Bunların her biri tek tek ilgilenilmesi gereken, gözde farklı dokuları tutan bir tablodur. Örneğin göz kapağındaki açılma göz kapak tutulumunu, gözdeki çıkıklık orbitada ödemi, çift görme gözü hareket ettiren kaslarda kalınlaşmayı düşündürür. Bunların ilaçla veya cerrahi olarak basamaklar halinde düzeltilmesi mümkündür. Ancak bunun bir sırası ve zamanı mevcuttur. Tek bir tedavinin tüm bulguları düzeltmesi beklenmemelidir. Öncelikle konu ile tecrübeli oküloplastik cerrahın bulguların hangi dokuların etkilenmesinden dolayı ortaya çıktığına karar vermesi ve buna göre tedaviye başlaması gereklidir.
2. Gözlerimde guatra bağlı çıkıklık gelişti, doktorum kortizon tedavisi önerdi. Nasıl bir yol izlemem lazım?
Gözlerinizdeki çıkıklığı kortizon tedavisi düzeltmez. Kortizon tedavisi erken dönem göz bulgularında kapak orbita ödemini geriletmek için kullanılır. Ancak gösterilmiştir ki, gözün çıkıklığında kortizon tedavisi düzelme sağlamamaktadır. Bunun tedavisinde orbitadekompresyon cerrahisi gereklidir.
3. Orbita dekompresyon cerrahisi beni kaç gün işimden alıkoyar?
Dekompresyon cerrahisi uzun süren gözün en zor ameliyatlarından birdir. He iki gözün cerrahi sonrası simetrisi ve anesteziye bağlı komplikasyonların azaltılması için günümüzde her iki göze aynı anda cerrahi uygulanmaktadır. Kişiye özgü tercihlerde gözler farklı zamanda da ameliyat edilebilir. Ortalama hastanede yatış süresi 3 gündür. Gözdeki şişliklerin ve dikişlerin 15 gün sonra alınacağı planlanırsa yaklaşık 20 gün hasta evinde istirahat edecektir.