Gözün gelişimi anne karnında bazı durumlarda yavaşlayabilir veya tamamen durabilir. Bu durumda göz büyüklüğü doğumda normalden daha küçük olabilir (mikroftalmi) veya göz hiç oluşmayabilir (anoftalmi). Bur durumu oluşturan çeşitli genetik ve çevresel faktörler bulunmaktadır. Bu tablo ile ilk karşılaşan ailenin kafasındaki ilk soru gözün görüp göremeyeceğidir. Mikroftalmik gözlerde gözün görme potansiyeli gözün muayene bulguların ile değerlendirilir. Anoftalmik gözlerde ise görme beklentisi yoktur. Gözün görme potansiyeli olmasa dahi kendi hacmi ve büyüklüğü bebeğin göz etrafı kemik gelişimi için uyarıcı faktördür. Gözü küçük veya hiç olmayan bebeklerin göz etrafı kemik gelişimi yavaşlar ve durur. Bu nedenle bebek büyüdükçe yüzde kemik gelişim geriliği ve yüz asimetrisi oluşur. Bu nedenle erken dönemden itibaren küçük gözlerde veya hiç göz olmayan göz çukurunda girişimlerde bulunarak göz çukuru orbitanın kemik gelişiminin sağlanması ve uyarılması gereklidir. Bunun için oküloplastik cerrahi doktoru göz çukurunu değerlendirip tedavi planını düzenlemesi gereklidir. Bu tedavi süreci hastanın ve ailenin uzun süreli ilgi ve alakasını gerektiren, hem hekim hem de aile için emek isteyen bir süreçtir. Olgular çeşitli implantlarla birkaç seans cerrahi müdahale geçirir. Genellikle 2-3 operasyondan sonra hastalar protez takma aşamasına gelir ve bu süreç kemik gelişimini ve dolayısı ile kozmetik iyileşmeyi olumlu etkiler.
Dr. Onur Konuk’a Konjenital anoftalmi, mikroftalmi ve tedavisi ile ilgili en sık sorulan 3 soru:
1. Bebeğimin bir gözü doğuştan yok. Yüz gelişimini sağlamak için implantlar gerekli olduğu söylendi. Nasıl bir yol izlemem gerekli?
Öncelikle bu ameliyatlar genel anestezi altında yapıldığı için bebekte ek başka organ veya dokusunda bir problem olmadığını gösterebilmek için çeşitli röntgen ve kan tahlilleri gereklidir. Yapılan testler normal çıktığında göz yuvasını genişletmek için çeşitli implantlar kullanılır. Bunlar yer tutan sabit hacimli implantlar, şişirilen implantlar ve kendiliğinden şişen implantlar olarak ayrılır ve bebeğin mevcut bulguları doğrultusunda kullanılır. Kullanılan implantlar ile göz yuvası büyüdükçe belli hacim ve büyüklüğe erişinceye kadar tekrarlayan defalar genel anestezi altında yerleştirilen implantlar büyütülür. Bu şekilde normal yüz gelişimi sağlanabilir.
2. İmplantlara bağlı problemler olabilir mi?
Evet. Doğuştan gözü olmayan ve bu nedenle göz çukuru gelişmemiş bebekte bizler yeni boşluklar açmak için implantlar kullanmaktayız. Ancak vücut kendinde yeni açılan boşlukları kapatmak için uğraşır. Bu nedenle bu oluşturulan boşluğu her zaman dolu tutmak için uygun büyüklük ve şekilde implant kullanmak gereklidir.
3. Yeteri kadar yuva oluştuktan sonra ne yapılmaktadır?
Yeterli orbita ve göz boşluğu oluşturulan hastalarda bu boşluğa uyan bir protez yapılmaktadır. Bu işlem anestezi gerektirmez. Protez laboratuvarlarında protez teknisyenleri tarafından uygulanır.