Yenidoğan bebeklerin yaklaşık yarısında gözyaşı kanalının burun açıldığı yerde mevcut olan zarın tam açılmaması nedeniyle doğumun ilk aylarından itibaren gözde sulanma izlenebilir. Gözyaşı üretimi yenidoğanda aylar içinde arttıkça sulanma ve çapaklanma da giderek artar. Zaman zaman gözyaşı kesesinin bulunduğu burun kökünde şişlik ve kızarıklık ile karakterize gözyaşı kese iltihabı da tabloya eklenebilir. Genellikle öncelikle çocuk doktorları takibinde olan bu bebeklerde tablo çoğu zaman basit konjonktivit olarak değerlendirilir ve antibiyotikli göz damlaları ile tedavi edilmeye çalışılır. Ancak bu çoğu zaman etkili olmaz ve ilaç kesilince şikayetler devam eder. Buradaki tabloda sorun mekanik olarak gözyaşı kanalını tıkanması olduğu için göze damlatılan damla bu sorunu çözemez. Doğumsal gözyaşı kanal tıkanıklığı hastanın başvuru zamanına göre basitte zora doğru çeşitli tedavi basamakları içerir. İlk 1 yılda tablo kendiliğinden düzelme ihtimali taşıdığından dolayı daha basit yöntemler tercih edilir. Bu aşamada gözyaşı kesesi masajı ana tedavidir. Uygun masajın nasıl yapıldığı oküloplasti cerrahi uzmanı tarafından detaylıca anlatılmalıdır. Unutulmamalıdır ki hastalarda çapaklanma hep olacaktır. Çapaklanma olması göze antibiyotikli damla damlatmak için bir sebep değildir. Çapağın rengi sarı yeşil renge döndüğü zaman olaya bakteriyel enfeksiyon eklenmiş demektir. Bu zaman göz damlaları masaj tedavisine ek olarak kullanılmalıdır. Bir yaşından sonra masaj çoğu zaman yetersiz kalır. 1-2 yaş arasında hastalara sondalama, 2-4 yaş arası silikon entübasyon, daha sonra ise erişkinlerde yapılan gözyaşı kanal cerrahisi önerilir. Yapılan tüm girişimlerde ciltten kesi yapılmadan dikişsiz burun içinden gözyaşı kanal tıkanıklığı cerrahisi uygulanabilir.
Dr. Onur Konuk’a Doğumsal gözyaşı kanal tıkanıklığı ve Endoskopik cerrahi ile ilgili en sık sorulan 3 soru:
1.Daha önce masaj tedavisi yapmama rağmen bebeğimde sulanma devam ediyor. Ne yapmalıyım?
Masaj ile gözyaşı kanal tıkanıklığının tedavisi genellikle ilk 1 yılda etkindir. Bu zamanda tedaviden cevap alınamayan çocuklarda ya daha ciddi ve oküloplastik cerrahi gerektirecek bir anatomik tıkanıklık vardır ya da masaj tedavisi uygun uygulanmıyordur. Masaj tekniğinin uygun uygulanması sonucu bu olguların yaklaşık %90’ında sulanma kaybolmaktadır. Geri kalan olgularda ise bir sonraki tedavi basamağı olan sondalama işlemi gereklidir. Sondalama her ne kadar kısa süren bir işlem gerektirse de uygun yapılması tecrübe gerektiren ve uygunsuz yapıldığında ise tüm gözyaşı kanallarının geri dönüşsüz hasarına sebebiyet verebilecek ciddi bir uygulamadır. Bu nedenle oküloplastik cerrahi uzmanı tarafından uygulanması uygundur.
2. Daha önce 2 defa sondalama işlemi yapılasına rağmen sulanma devam ediyor. Ne yapmam gereklidir?
Sondalama ile düzelmeyen doğumsal gözyaşı yolları tıkanıklığını tedavisinde gözyaşı yollarına silikon tüp takılması gereklidir. Bu cerrahi işlem endoskopik yolla yüksek çözünürlüklü kameralar eşliğinde burun içinden yapılan bir işlemdir. Burun içi görüntüleme yöntemlerini gelişmesi ile oküloplastik cerrahlar tarafından uygulanan bu cerrahi müdahaleden tüm gözyaşı yollarından iletilen ince bir tüp ile tüm gözyaşı kanalı onarılır. Tüp yaklaşık 3 ay gözde kalır ve poliklinik şartlarında tekrar anestezi gerekmeden çekilir. Tüm işlemler burunda dikişsiz ameliyatla yapılır, yüzde herhangi bir iz oluşturulmaz.
3. Daha önce çeşitli tedaviler yapılması rağmen çocuğumda göz sulanması devam ediyor. Sorun nasıl çözülebilir?
Nadiren kanal tıkanıklığını düzeyi ciddi seviyededir ve daha önce anlatılan tedavi basamakları yetersiz kalır. Bu gibi durumlarda artık çocuğun kendi gözyaşı kanalından vazgeçilerek gözyaşını buruna ulaşabilmesi için alternatif bir yol açılır. Bu işlem burundan endoskoplarla yapılabileceği gibi travma, doğumsal üst gözyaşı yollarının tıkanıklığı gibi olgularda dışarıdan cilt kesisi ile de yapılabilir.